Supinatie

Wat is supinatie?

Supinatie, ook bekend als onderpronatie, is een veelvoorkomend voetprobleem waarbij de voet naar buiten kantelt tijdens het lopen of rennen. Normaal gesproken zou de voet lichtjes naar binnen moeten rollen (pronatie) om de impact van elke stap op te vangen. Bij supinatie gebeurt het tegenovergestelde, wat kan leiden tot overmatige druk op de buitenkant van de voet en verhoging van het risico op blessures.

Symptomen van supinatie

Supinatie kan verschillende symptomen veroorzaken die zich op verschillende delen van het lichaam tot uiting kunnen komen, voornamelijk in de voeten, enkels en knieën, maar zelfs de heupen of onderrug zijn ook mogelijk. Hier is een overzicht van de symptomen die geassocieerd kunnen worden met supinatie:

1. Ongelijke slijtage van schoenen:
   Een van de meest voor de hand liggende tekenen van supinatie is de ongelijke slijtage van de zolen van je schoenen. Dit komt doordat de buitenkant van de hiel en de voorvoet meer druk en impact absorberen tijdens het lopen of rennen. Als je schoenen ongelijk slijten, voornamelijk aan de buitenkant, kan dit een teken zijn dat je supineert.
2. Pijn in de voeten:
   Supinatie kan leiden tot verschillende soorten voetpijn:
   • Pijn aan de buitenkant van de voet: Omdat de buitenkant van de voet de meeste impact absorbeert, kan dit gebied pijnlijk worden. De basis van het vijfde middenvoetsbeentje kan bij sommige mensen een beetje uitsteken. Dit voel je aan de buitenzijde van de middenvoet als een soort knobbeltje/botje. Bij supinatie wordt de druk op dit knobbeltje groter en kan dat leiden tot pijn en eeltvorming op die plek. 
   • Plantaire fasciitis: Dit is een ontsteking van de plantaire fascia, een dikke band van weefsel die langs de onderkant van de voet loopt. Supinatie kan bijdragen aan de ontwikkeling van plantaire fasciitis door overbelasting van de fascia.
   • Achillespeesontsteking: Overmatige spanning op de achillespees door een abnormale voetbeweging kan leiden tot ontsteking en pijn.
3. Pijn in de enkels en regelmatige verstuikingen:
   Supinatie verhoogt de kans op het verzwikken van de enkel naar buiten. Dit komt doordat de voet naar buiten rolt, wat de stabiliteit van de enkel vermindert en het risico op verstuikingen verhoogt. Chronische enkelpijn en frequente verstuikingen kunnen wijzen op supinatie.
4. Pijn in de knieën, heupen en onderrug:
   De abnormale voetbeweging door supinatie kan leiden tot een verkeerde uitlijning van het hele lichaam, wat extra stress op de knieën, heupen en onderrug kan veroorzaken. Deze gewrichten kunnen pijnlijk worden door de onevenwichtige druk en belasting:
   • Knieschijfpijn: Door de verkeerde uitlijning kunnen de knieën pijn doen, vooral bij activiteiten zoals lopen, rennen of traplopen.
   • Heuppijn: De abnormale beweging van de voeten kan de houding en het looppatroon beïnvloeden, wat leidt tot pijn in de heupen.
   • Lage rugpijn: Een slechte uitlijning van de voeten kan doorwerken naar de onderrug, wat rugpijn veroorzaakt door de verstoring van de balans en houding.
5. Spiervermoeidheid:
   Supinatie kan ook leiden tot spiervermoeidheid en overbelasting van de spieren in de benen en voeten. Dit komt doordat de spieren extra hard moeten werken om de abnormale bewegingen te compenseren. Symptomen hiervan zijn:
   • Spierpijn: Vooral in de kuiten en scheenbenen.
6. Eeltvorming en Likdoorns:
   Door de verhoogde druk op bepaalde delen van de voet kunnen eelt en likdoorns ontstaan. Deze verdikte huidlagen ontwikkelen zich als reactie op de constante wrijving en druk op de buitenkant van de voet. Met name rond de basis van het vijfde middenvoetsbeentje. 

Oorzaken van supinatie

Supinatie kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaken te begrijpen, omdat dit kan helpen bij de diagnose en behandeling van het probleem. Hier is een overzicht van de mogelijke oorzaken van supinatie:

1. Biomechanische afwijkingen:
   Een van de meest voorkomende oorzaken van supinatie zijn biomechanische afwijkingen in de voetstructuur. Deze afwijkingen kunnen aangeboren zijn of zich ontwikkelen over tijd:
   • Hoge voetboog (cavusvoet): Mensen met een hoge voetboog en hoge wreef hebben vaak de neiging om te supineren. Dit komt doordat de voet minder in staat is om naar binnen te rollen tijdens het lopen of rennen, waardoor de buitenkant van de voet meer impact absorbeert.
   • Rigide botstructuur: Een stijve of rigide voet kan de natuurlijke beweging van de voet beperken, waardoor deze naar buiten rolt in plaats van naar binnen.
2. Zwakke spieren en pezen:
   Zwakke spieren en pezen in de voeten en benen kunnen bijdragen aan supinatie. Als de spieren niet sterk genoeg zijn om de voet correct te ondersteunen, kan dit leiden tot een abnormale voetrol:
   • Verzwakte kuitspieren: Zwakke kuitspieren kunnen de stabiliteit van de voet verminderen en bijdragen aan supinatie. Dit kan komen door verminderde doorbloeding. 
3. Erfelijkheid:
   Genetische factoren spelen een belangrijke rol bij supinatie. Als supinatie of gerelateerde voetproblemen in de familie voorkomen, is de kans groter dat je het zelf ook ontwikkelt. Erfelijke eigenschappen zoals de vorm van de voet en de flexibiliteit van de gewrichten kunnen bijdragen aan de neiging tot supinatie.
4. Slechte looptechniek:
   Onjuiste loop- of hardlooptechniek kan bijdragen aan supinatie. Dit kan het gevolg zijn van:
   • Onjuiste houding: Een verkeerde houding tijdens het lopen of rennen kan de uitlijning van de voeten beïnvloeden, wat leidt tot supinatie.
   • Overcompensatie: Soms kan een persoon onbewust de voet naar buiten rollen om pijn of ongemak elders in het lichaam te vermijden, zoals bij knie- of heupproblemen.
5. Verkeerde schoenen: (lees ook het schoenadvies onderaan deze blog)
   Het dragen van schoenen die onvoldoende ondersteuning bieden, kan supinatie verergeren of zelfs veroorzaken. Enkele factoren die hierbij een rol spelen zijn:
   • Versleten schoenen: Schoenen met versleten zolen bieden minder ondersteuning en kunnen de natuurlijke beweging van de voet verstoren.
   • Onvoldoende boog ondersteuning: Schoenen zonder adequate ondersteuning voor de voetboog kunnen bijdragen aan een verkeerde voetpositie en supinatie.
   • Onjuiste pasvorm: Schoenen die niet goed passen, kunnen de beweging van de voet beperken en supinatie veroorzaken.
6. Eerdere verwondingen:
   Eerdere verwondingen aan de voet, enkel of been kunnen leiden tot supinatie. Deze verwondingen kunnen de structuur en functie van de voet veranderen:
   • Verstuikingen: Een verstuikte enkel kan leiden tot instabiliteit en veranderingen in de manier waarop iemand loopt.
   • Breuken: Botbreuken in de voet of enkel kunnen de uitlijning van de voet veranderen en leiden tot supinatie.
   • Pees- of ligamentproblemen: Beschadiging van de pezen of ligamenten (de bindweefselbanden die om gewrichten heen zitten) in de voet kan de stabiliteit van de voet beïnvloeden en supinatie veroorzaken.

Behandelingsmogelijkheden voor supinatie

Supinatie kan leiden tot verschillende klachten en blessures, maar gelukkig zijn er diverse behandelingsmogelijkheden beschikbaar om de symptomen te verlichten en de onderliggende oorzaken aan te pakken. Hier is een overzicht van de behandelingsopties:

1. 1. Fysiotherapie:
      Fysiotherapie is een effectieve manier om de spierkracht, flexibiliteit en mobiliteit van de voeten en enkels te verbeteren. Een fysiotherapeut kan een op maat gemaakt oefenprogramma opstellen dat specifiek is afgestemd op de behoeften van iemand met supinatie. Mogelijke oefeningen:
      • oefeningen voor voet- en enkelspieren
      • rekoefeningen
      • balansoefeningen
      • ganganalyse en looptraining
   2. Rust:
      Bij acute pijn is het altijd een verstandige keuze om even te gaan zitten. Begin je na een tijdje weer met lopen en is de pijn nog niet weg? Dan heeft je voet meer tijd nodig om te herstellen. Rust is een belangrijk proces om de kans op blessures te verkleinen.
   3. Chirurgische opties: In zeldzame gevallen, wanneer andere behandelingen niet effectief zijn, kan een operatie nodig zijn om structurele problemen in de voet te corrigeren. Dit kan omvatten het herstellen van botuitlijning of het versterken van zwakke pezen en ligamenten. In sommige gevallen kan een peestransplantatie (het verleggen van pezen in de voet) nodig zijn om de kanteling van de voet naar buiten te verminderen en de stabiliteit te verbeteren.
   4. Orthopedische steunzolen:
      Orthopedische steunzolen zijn inlegzolen die speciaal zijn ontworpen om de voet te ondersteunen en correct uit te lijnen. Ze bieden verschillende voordelen bij de behandeling van supinatie:
      • Boogondersteuning: Steunzolen kunnen helpen om de buitenzijde van de voetboog te ondersteunen, waardoor de druk op de buitenkant van de voet wordt verminderd en de voet in een neutrale positie wordt gehouden.
      • Schokabsorptie: Ze bieden extra demping en absorberen de impact van elke stap, wat helpt om de belasting op de voeten en gewrichten te verminderen.
      • Correctie van de voetstand: Steunzolen kunnen de voet in de juiste positie houden, waardoor het looppatroon wordt verbeterd en de neiging tot supinatie wordt verminderd.

Schoenadvies voor supinatie

De juiste schoenen kunnen helpen om de voet in een neutrale positie te houden, de impact van elke stap te absorberen en de algehele biomechanica van de voet te verbeteren. Hier zijn enkele aanpassingen die je kunt overwegen:

1. Schoenen met goede boogondersteuning:
   Het dragen van schoenen met een stevige zool is essentieel voor mensen met supinatie. Dit helpt om de voetboog te stabiliseren en de druk gelijkmatig over de voet te verdelen
2. Brede basis:
   Schoenen met een brede basis bieden extra stabiliteit en helpen om de voet in de juiste positie te houden:
   • Brede hakken: Kies schoenen met een brede hak om de kanteling buitenover tegen te gaan en de stabiliteit te verbeteren.
   • Stevige hielkap: Een stevige hielkap helpt om de achterkant van de voet te ondersteunen en voorkomt overmatige beweging.
3. Strakke veters:
   Dit helpt om de voet stevig in de schoen te houden en voorkomt overmatige beweging. Elastische veters helpen vaak onvoldoende.