Overpronatie

• Wat is overpronatie?
• Symptomen van overpronatie
• Oorzaken van overpronatie
• Behandeling voor overpronatie
• Schoenadvies

Overpronatie is een biomechanisch probleem waarbij de voet tijdens het lopen of rennen te ver naar binnen kantelt. Overpronatie bij hardlopen is een veelvoorkomend probleem. Dit betekent dat de voetboog tijdens de afwikkeling van de voet te veel doorzakt, wat kan leiden tot een onjuiste verdeling van de druk over de voet en het onderbeen tijdens het hardlopen. Overpronatie is een veelvoorkomende afwijking en kan leiden tot diverse klachten en blessures als het niet adequaat wordt behandeld.

Symptomen van overpronatie

Overpronatie kan verschillende symptomen veroorzaken, die zowel lokaal in de voet als in andere delen van het lichaam kunnen optreden. Deze symptomen variëren afhankelijk van de ernst van de overpronatie en de mate waarin deze correct wordt aangepakt. Hier is een overzicht van de symptomen die gepaard gaan met overpronatie:

Pijn in de Voet: 

• Binnenkant van de voet: Pijn aan de binnenkant van de voetboog is een veelvoorkomend symptoom van overpronatie. Dit komt door de extra druk en belasting die op deze gebieden wordt uitgeoefend tijdens het lopen of rennen.
• Hielpijn/hielspoor: Pijn in de hiel kan ook een gevolg zijn van overpronatie. De verhoogde belasting kan leiden tot ontsteking van de fascia plantaris (de peesplaat onder de voet), wat resulteert in plantaire fasciitis.

Pijn in het scheenbeen:

• Shin splints: Overpronatie kan bijdragen aan het ontstaan van shin splints, een veel voorkomende blessure bij hardlopers en sporters. Shin splints worden gekenmerkt door pijn aan de voor- en binnenkant van het scheenbeen, die verergert tijdens en na fysieke activiteit. De scheenbeenspier (M. Tibialis Anterior) hecht aan op de binnenkant van de voetboog. Op het moment dat de voetboog overmatig doorzakt (overproneert), trekt dat aan deze spier wat uiteindelijk kan leiden tot irritatie daarvan. 

Kniepijn:

• Binnenkant van de knie: Door de verkeerde uitlijning van de voet en enkel kan overpronatie extra stress uitoefenen op de knie, vooral aan de binnenkant. Dit kan leiden tot pijn en zelfs ontsteking van de knie.
• Patellofemoraal pijn syndroom: Dit syndroom, ook bekend als “runner’s knee,” is een andere knieklacht die kan worden verergerd door overpronatie. Het wordt gekenmerkt door pijn rond de knieschijf en wordt vaak veroorzaakt door een onjuiste biomechanische belasting.

Heup en rugklachten:

• Heuppijn: De verkeerde uitlijning van de voet door overpronatie kan doorwerken naar de heupen, wat kan leiden tot pijn en ongemak. Dit komt doordat de heupen extra inspanningen moeten leveren om de verkeerde voetpositie te compenseren.
• Rugpijn: Overpronatie kan ook invloed hebben op de onderrug. De veranderde stand van de voeten kan leiden tot een onjuiste houding en daardoor rugklachten veroorzaken.

Vermoeide voeten:

• Snelle vermoeidheid: Mensen met overpronatie ervaren vaak vermoeidheid van de voeten, vooral na langdurig staan of lopen. Dit komt door de inefficiënte manier waarop de voet de schokken absorbeert en de spieren overbelast raken.

Verstuikingen en peesontstekingen:

• Verhoogde kans op verstuikingen: Overpronatie kan de stabiliteit van de enkel verminderen, wat de kans op verstuikingen verhoogt.
• Peesontstekingen: Ontstekingen van pezen, zoals tendinitis van de achillespees, kunnen ontstaan door de extra spanning en verkeerde belasting door overpronatie.

Oorzaken van overpronatie

Overpronatie kan verschillende oorzaken hebben. Deze oorzaken kunnen variëren van aangeboren anatomische kenmerken tot externe factoren zoals schoeisel en lichaamsgewicht. Hier volgt een overzicht van de mogelijke oorzaken van overpronatie:

Zwakke spieren en pezen

• Zwakte in de voetspieren: Spieren die de voetboog ondersteunen, zoals de M. Tibialias Anterior (scheenbeenspier) en M. Tibialis Posterior (kuitspier), kunnen zwak zijn of niet goed functioneren. Bijvoorbeeld door een slechte doorbloeding.
• Zwakke kuitspieren: Dit kan de stabiliteit van de voetboog beïnvloeden en leiden tot overpronatie.

Verkeerd schoeisel (kijk onderaan deze blog voor schoenadvies)

• Oude of versleten schoenen: Deze bieden onvoldoende steun en demping.
• Onjuiste schoenen voor het voettype: Schoenen die niet geschikt zijn voor overpronerende voeten kunnen de problemen verergeren.

Overgewicht:

• Overgewicht kan extra druk op de voeten uitoefenen, wat bijdraagt aan overpronatie.

Behandelingen voor overpronatie

Gelukkig zijn er verschillende behandelopties beschikbaar voor mensen die last hebben van overpronatie:

• Orthesen: Er zijn bepaalde orthopedische hulpmiddelen die ondersteuning kunnen bieden om overpronatie tegen te gaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan braces of steunzolen. Orthesen zorgen ervoor dat de voet een stabiele en neutrale houding aanneemt, waardoor de stand van je voet en enkel gecorrigeerd wordt.
• Steunzolen. voor overpronatie: Steunzolen zijn op maat gemaakte inlegzolen die de voetboog ondersteunen en de voet in de juiste positie houden tijdens het lopen. Ze kunnen helpen bij het corrigeren van de overpronatie en de druk gelijkmatiger over de voet verdelen. Op maat gemaakte steunzolen zijn vaak het meest effectief, omdat ze specifiek zijn afgestemd op de individuele voetvorm en -problemen.
• Fysiotherapie: Fysiotherapie kan helpen bij het versterken van de spieren rondom de voet en enkel, waardoor de stabiliteit verbetert en de overpronatie vermindert. Oefeningen gericht op het versterken van de voetboog en de kuitspieren zijn hierbij essentieel. Daarnaast kan een fysiotherapeut advies geven over het verbeteren van de looptechniek. Fysiotherapeuten kunnen ook manuele therapie toepassen om de mobiliteit van de voet- en enkel gewrichten te verbeteren en eventuele spanningen in de spieren en pezen te verlichten.
• Chirurgie: In ernstige gevallen, waarbij andere behandelingen niet effectief zijn, kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Dit is echter zeldzaam en wordt meestal alleen overwogen wanneer er sprake is van ernstige misvormingen of blijvende pijn.

Schoenadvies 

Een goed paar schoenen en de juiste steunzolen kunnen een wereld van verschil maken voor mensen met overpronatie. Hier zijn enkele specifieke tips:

1. Hardloopschoenen met ondersteuning: Veel merken bieden hardloopschoenen die speciaal zijn ontworpen voor overpronerende voeten, met ingebouwde steun voor de voetboog en een stevige hielkap. Bij Solemades raden we echter een neutrale schoen aan als je deze wilt combineren met onze op maat gemaakte steunzolen. 
2. Kies de juiste wandelschoenen: Kies wandelschoenen met goede steun en demping, en vermijd schoenen die te flexibel zijn in de middenvoet.
3. Vervang tijdig versleten schoenen: Oude schoenen verliezen hun ondersteunende eigenschappen en kunnen de klachten verergeren.
4. Draag geen platte schoenen: maar zorg voor hakhoogte! Dit zorgt ervoor dat de voetboog zelf al een beetje hersteld. Als je op helemaal platte schoenen loopt, zakt de voetboog ook meer in. En dan bedoelen wij een hielheffing (verschil in dikte tussen de voorvoet en de hak van de schoen) tussen de 1,5cm en 3cm! Ook sneakers kunnen hakhoogte hebben ook al zien ze er op het oog plat uit. Lees in onze FAQ hoe je de hielheffing van je eigen schoenen na kunt meten.